MURİS MUVAZAASI NEDENİYLE TAPU İPTALİ VE TESCİL DAVASI

Haberler 15.06.2023 11:24 | Son Güncelleme 15.06.2023 22:26 | Okunma Süresi  9

GİRİŞ

Muris Muvazaası sebebiyle tapu iptal ve tescil davaları; mirasbırakan(muris)in diğer mirasçılardan mal kaçırmak maksadıyla başka bir mirasçıya ya da üçüncü bir kişiye taşınmazını devretmesi sebebiyle açılan davadır.9
Muvazaa işlemi; Yargıtay kararlarında “tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacı ile ve fakat kendi gerçek iradelerine uymayan ve aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak hususunda anlaşmalarıdır, şeklinde tanımlanabilir. Bir başka ifadeyle, irade açıklamasında bulunan taraflar bu açıklamanın kendisine yapıldığı kişi, irade açıklamasının sonuç doğurmaması konusunda anlaşmışlar, yalnız gerçek bir hukuki işlemin bulunduğu görüşünü yaratmayı istemişlerse, muvazaadan söz edilir.” Şeklinde tanımlanır. Muvazaa işleminde görünürde ve gizli işlem olmak üzere iki işlem vardır.
Muris muvazaasında, hileli işlemde muris ile karşı taraf arasında gizli bir anlaşma olmalıdır. Gizli anlaşma, örneğin tapuda satış gibi gösterilen devrin aslında gerçek bir satış olmamasıdır. Yani gerçek işleme yönelik irade söz konusu olmadığı zaman gizli anlaşmanın varlığı kabul edilir.
Bu durumun varlığı hâlinde muris muvazaası nedeniyle tapu iptali ve tescil davası açılarak haksız devrin ispatı ile işlem iptal edilebilir.
YARGILAMA AŞAMASI
Muris Muvazaası Taraf Teşkili
1.Davacı
Bu davayı, muvazaalı işlem sonrası zarara uğrayanlar ve mirasçı sıfatına sahip olan herkes açabilir. Dava muris sağ iken açılması mümkün değildir. Her bir mirasçı tek başına açtığı işlemlerde; herkes miras payı oranında tapu iptal ve tescil hakkı kazanır. Mirasçılar bu anlamda sadece kendileri adına dava açabilir. Tüm mirasçılar adına davanın açılması terekeye temsilci atanması yoluyla olmaktadır. Ancak bu halde; mirasçılar taraf sıfatını kaybeder, dava sadece tereke temsilcisi tarafından yürütülür.
Muris muvazaası davasını mirastan feragat etmiş, mirası reddetmiş veya mirasçılıktan çıkarılmış kişi açamaz.
2.Davalı
Bu davada davalı olarak kime husumet yöneltileceği mühim bir noktadır. Davanın yanlış kişiye açılması durumunda dava reddedilebilir. Muris muvazaası nedeniyle tapu iptali ve tescil davası, tapuda ilgili taşınmaz üzerinde malik olarak görünen kişiye karşı açılır.
Ancak tapunun üçüncü kişiye devredilmiş olması ihtimalinde tapudaki yolsuz sicile iyi niyetle güvenerek kazanım elde eden bu kişilerin kazanımı korunacağı için dava yalnızca ilk muvazaalı işlemi yapan kişiye karşı açılır. Bu durumda davanın konusu tapunun iptali değil, alacak hakkının doğması olur.
Eğer tapuda malik olarak görünen kişi dava tarihinde sağ değilse, bu kişinin mirasçılarına karşı açılacaktır. Ki böyle bir durumda tüm mirasçılar davalı olarak gösterilmelidir.
Muris Muvazaası Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Muris muvazaası sebebiyle açılacak davada genel yetkiye ilişkin kurallar uygulanır. Taşınmazın bulunduğu yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. Muris muvazaası nedeniyle tapu iptali ve tescil davasında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleridir.
Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süre
Muris muvazaası nedeniyle tapu iptali ve tescil davası için kanunda yer alan bir zamanaşımı ya da hak düşürücü süre kısıtlaması mevcut değildir. Kişi muvazaa sebebiyle her zaman dava açabilir.
İspat ve Yargılama Süreci
Muris muvazaası davaları niteliği itibariyle her türlü delil ile ispatlanabilir. Bu davada niteliği itibariyle tanık delili önem taşır. Yargılamada dava değerinin belirlenmesi adına taşınmazlar yönünden keşif yapılması gerekmektedir.
Dava niteliği itibariyle belirsiz alacak davası olup, taşınmazların değerinin belirlenmesi adına sonradan harç tamamlanır.
Muris Muvazaası Kabul Edilen ve Edilmeyen Haller
1-Muris muvazaası, sadece taşınmazın tapuda değerinin düşük gösterilmesi ve ölümünden kısa süre önce taşınmaz devrinin gerçekleşmesi hali ile ispatlanmış sayılmamaktadır. Aşağıdaki örneklerde davanın reddedildiği görülmektedir:
2-Ebeveynlerin taşınmazı mirasçılardan birine bağışlaması ya da satması durumu muvazaa iken, bu satış karşılığında piyasa şartlarına göre veya makul bir miktar altında ödeme almış olması muvazaa kabul edilmez.
3-Ebeveynlerden birinin taşınmazı önceki evliliğinden olan çocuklardan birine veya boşandığı eşine bağışlaması hali hakkaniyet gerektirdiği ölçüde muris muvazaası kabul olmayan hallerdendir.
4-Uygulamada çokça görülen bir hal; babanın konut veya arsaları sadece erkek çocukları arasında paylaştırmak istemesi halinde yapılan paylaştırmalar muvazaa olarak kabul edilen hallerdendir.
5-Muris, parasını bağışlamış ve o para ile taşınmaz satın alınmışsa, Yargıtay kararlarına göre bu durum Muris muvazaası kabul olmayan hallerdendir.
6-Muris ile davalı arasında bakıma ihtiyaç duyması sebebiyle ölünceye kadar bakma sözleşmesi gereğince tapu devri halleri muvazaa olarak kabul edilmez.

Muris Muvazaası Nedeniyle Tapu İptali ve Tescil Davası ile Tenkis Davası Farkları
Tenkis davası, saklı paylı mirasçıların mirastaki saklı payının ihlal edilmesi durumunda açılır. Bu davada terditli olarak açılabilir. İki dava arasındaki farkı bir tablo ile gösterebiliriz:
Muris Muvazaası Nedeniyle Tapu İptali Tenkis Davası
Davacı Yararı olan tüm herkes Sadece saklı pay mirasçılar
Zamanaşımı Herhangi bir zamanaşımı yoktur Saklı payın zedelendiğini öğrendikten sonra 1 yıl içinde, vasiyetname okunduktan sonra her halükarda 10 yıl içinde
İrade Gerçekte yapılmak istenen ile yapılan hukuki işlemin iradesi farklıdır Gerçekte yapılmak istenen ile yapılan hukuki işlem iradesi aynıdır
Konu Sadece taşınmazlar için açılır Taşınır ve taşınmaz tüm mallar için açılabilir
Bazı Yargıtay Kararları
1-Somut olayda; dava konusu taşınmazda davalılar Semiha, Halil ve …adlarına kayıtlı payların davacıların miras payları oranında iptali ve tesciline, kalan payların ise davalılar üzerinde bırakılmasına karar verilmesi gerekirken, infazda tereddüt yaratacak şekilde, taşınmazın tamamının tapusunun iptaline karar verilmesi ve davalı … adına yeniden tescil hükmü kurulması doğru değildir.( 1. Hukuk Dairesi 2018/5204 E. , 2020/3799 K.
2-Dava değerinin davayı açan mirasçı veya mirasçıların her birinin payına isabet eden değer olacağı kuşkusuzdur….Somut olayda, kabul kararı verilen davaya konu iki parça taşınmazın keşfen saptanan toplam 273.757,00 TL değeri üzerinden her bir davacının 2/12’şer payına karşılık gelen değer 45.626,16TL olup, anılan değerin 2019 yılı itibarıyla temyiz kesinlik sınırı olan 58.8000,00TL’nin altında kaldığı anlaşılmaktadır.( 1. HUKUK DAİRESİ E. 2019/1948,K. 2021/2136,T. 8.4.2021)
3-Mahkemece, mirasbırakan tarafından yapılan temlikin muvazaalı olduğu, davalı …’in muvazaayı bilebilecek durumda olması nedeniyle iyiniyetli olmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne ilişkin verilen karar Dairece; “…Somut olayda, ileri sürülen iddiaları ispata yönelik olarak davacı tarafından somut bir delil gösterilmemiştir. Öte yandan, salt resmi akitteki satış bedelleri ile gerçek değerler arasındaki farkın muvazaanın kanıtı sayılamayacağı, kararlılık gösteren yargı kararları ile benimsenmiştir. Değinilen ilke ve olgular birlikte değerlendirildiğinde, muris …’ın davalı eşine yaptığı temlikin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğu yönündeki davacı iddiasının kanıtlanamadığı sonuç ve kanaatine varılmaktadır. Hal böyle olunca, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile davanın kabul edilmesi isabetsizdir.” gerekçesiyle bozulmuş, Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda, davacı iddiasının kanıtlanamadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.( YARGITAY 1. HUKUK DAİRESİ,E. 2020/2865,K. 2021/1662,T. 22.3.2021)